Potencjał sektora kultury

Według danych Eurostatu w 2017 roku około 8,7 mln obywateli Unii Europejskiej  pracowało w sektorze kultury lub w zawodzie związanym z tym sektorem stanowiąc 3,8% całkowitej liczby osób zatrudnionych.

Co rozumiemy przez „sektor kultury”?

Pierwszą rzeczą, która przychodzi do głowy, gdy myślimy o kulturze, jest prawdopodobnie obraz w muzeum, biblioteka wypełniona książkami lub wieczór w operze. Sektor kultury obejmuje jednak dużo szerszy zakres działań, o których warto wspomnieć. Nadawanie programu telewizyjnego, nagrywanie piosenki czy projektowanie ubrania to również działania realizowane w obrębie przemysłów kultury.

Czym dokładnie są jednak „przemysły kultury”? Jak zauważa John Newbigin:w niektórych krajach definicje koncentrują się ściśle na sztuce i kulturze. Inne kraje mają znacznie szersze definicje, które obejmują na przykład żywność i gastronomię, ponieważ żywność i kuchnia mają zarówno znaczenie gospodarcze, jak i kulturowe. Inne kraje posiadają definicję, która obejmuje także usługowe gałęzie przemysłu, takie jak wydawnictwa, oprogramowanie, reklama czy projektowanie”.  I chociaż sama definicja jest raczej niełatwa do precyzyjnego określenia, ponieważ sektor kultury nie stanowi „łatwo definiowanego ‘sektora’ przemysłowego w taki sposób, jaki ma to miejsce w przypadku przemysłu lotniczego, farmaceutycznego czy motoryzacyjnego”, to równocześnie jest oczywiste, że sektor kultury ma ogromne znaczenie dla gospodarki, ponieważ daje zatrudnienie takim specjalistom jak pisarze, architekci, muzycy, dziennikarze, aktorzy, tancerze, graficy i wiele innych.

 Wpływ ekonomiczny sektora kultury

Innym niezwykłym aspektem kultury jest jej zdolność do wspierania innych obszarów gospodarki, takich jak turystyka czy inwestycje zagraniczne.

Wiele krajów w całej Europie cieszy się dużym ruchem turystycznym, który jest rezultatem bogatej oferty kulturalnej miast. El Paseo del Prado w Madrycie, starożytne miejsca w Rzymie czy też program kulturalny Londynu to tylko kilka przykładów.

Warto w tym miejscu wspomnieć także inwestycje zagraniczne, których byliśmy świadkami w ciągu ostatnich kilku lat  a związanymi np. z powstawaniem serialu HBO „Gra o tron” kręconego między innymi w plenerach Hiszpanii, Chorwacji czy Irlandii Północnej. Wpłynęło to także w widoczny sposób na rozwój gospodarczy tych regionów. Według BBC serial „Gra o tron” wygenerował – w trakcie kręcenia zdjęć – 19 mln funtów dla Irlandii Północnej. Plany filmowe zostały wybrane ze względu na dziedzictwo kulturowe tych miejsc, a produkcja „Gry o tron” pomogła w pobudzeniu ich gospodarki.

Promowanie kreatywności poprzez kulturę

Biorąc pod uwagę dużą różnorodność branż, które należą do sektora kultury: jaka jest cecha charakterystyczna sektora kultury? „Jedną wspólną cechą wszystkich tych działań [kulturalnych] było to, że zależą one od talentu twórczego jednostek i od generowania własności intelektualnej.” – twierdzi Newbigin.

Rzeczywiście, kultura jest nierozerwalnie związana z ideą kreatywności. A w dzisiejszych czasach kreatywność jest niezbędna z dwóch powodów. Po pierwsze – kreatywność pomaga nam stawić czoła nowym wyzwaniom wynikającym z wykorzystania nowych technologii. „Połączenie sektora artystycznego i kreatywnego z technologią cyfrową zainicjowało powstanie całych nowych branż i umiejętności”. Po drugie – kreatywność jest niezbędna dla kraju, który dąży do wyróżnienia się na tle pozostałych konkurentów. „W czasach gwałtownej globalizacji wiele krajów uznaje, że połączenie kultury i handlu, które właśnie reprezentują sektory kreatywne, jest ważnym sposobem na wykreowanie oryginalnego wizerunku kraju lub miasta”. Podsumowując, wydaje się, że sektor kultury powinien zajmować wiodącą pozycję w naszych społeczeństwach, nie tylko ze względu na potencjał gospodarczy i innowacyjny, ale także ze względu na zdolność kształtowania naszej wizji świata. „Mówi się czasem, że tam, gdzie ropa naftowa była podstawowym paliwem gospodarki XX wieku, kreatywność jest paliwem XXI wieku. Polityka mająca na celu promowanie i ochronę kreatywności będzie kluczowym czynnikiem decydującym o sukcesie w XXI wieku.” – stwierdza Newbigin. 

Projekt Learn2Create

Unia Europejska, z jednej strony świadoma swojego potencjału, z drugiej dążąca do zdefiniowania błędów i słabości obecnego systemu, wspiera projekt „Learn2Create”, który ma na celu zaprojektowanie i przetestowanie nowego programu nauczania w miejscu pracy w europejskim sektorze kreatywnym i kultury.

Według definicji Eurostatu termin „zatrudnienie w sektorze kultury” odnosi się do pracy w takich obszarach, działach gospodarki jak m.in.:

  • działalność twórcza, związana z kulturą i rozrywką
  • działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostała działalność związana z kulturą
  • wydawanie książek i periodyków oraz pozostała działalność wydawnicza, drukarstwo
  • nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych, działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych
  • działalność w zakresie specjalistycznego projektowania

Ostatecznym celem projektu jest sprostanie wyzwaniom Unii Europejskiej w kontekście  zmniejszenia bezrobocia wśród młodzieży i przystosowania obecnych kadr w celu utrzymania i zwiększenia ich zatrudnienia.

Bibliografia: